Goudse lobben met vensters


In Gouda zijn een aantal versies gemaakt van lobbenpijpen met vensters boven de lobben. Ze verschillen van lobbenpijpen uit andere centra door hun afwerking, met een geglaasde bovenzijde en een stempelmerk. Daarnaast is de kwaliteit van de gravering vaak beter.


Rondbodem pijpenkop uit de periode 1740-1750. Op de onderste derde van de kop staan twaalf lobben, die doorlopen op de steelaanzet. Om de lobben staat een contourlijn. Boven de lobben zijn vensters gegraveerd. De bovenzijde van de vensters volgt niet de vorm van de lob, maar splitst zich in twee afzonderlijke bladeren van een lelie, die de scheidingen van de vensters vormen. Dat is bijzonder inventief, vergeleken met de standaard uitvoeringen.

In de vensters staan op beide zijden dezelfde repeterende afbeeldingen. Van de roker af naar de roker toe zijn dat een portret van een persoon met pet, een zwaan, een vaas, een haan en weer een portret van iemand met een pet (of hoed). De rechterzijde verschilt in die zin dat in plaats van de vaas het wapen van Gouda is geplaatst. Op de persnaden van de pijpenkop staan zevenstippige Tudorrozen in het venster. Door slijtage van de mal zijn daar nog maar vier stippen van zichtbaar. Mede vanwege deze slijtage is het goed mogelijk dat het wapen van Gouda een latere aanpassing van de vorm is, om na 1740 het wapen van Gouda op de pijp te kunnen plaatsen.

Naar de roker toe staat het merk 65 gekroond.


Rondbodem pijpenkop uit de periode 1740-1750. Op de onderste derde van de kop staan twaalf lobben, die doorlopen op de steelaanzet. Om de lobben staat een contourlijn. Boven de lobben zijn vensters gegraveerd met zevenstippige Tudorrozen. Aan beide zijden van de pijpenkop staat dezelfde reeks afbeeldingen, elk tussen twee Tudorrozen. Links staat een portret, een Gouds wapenschild en weer een portret, rechts is het Goudse wapenschild er niet, maar staat er een vaas . Boven de lobben staat op de scheiding van de contourlijn een stip met een acanthusblad. Het geheel is wat versleten geraakt en niet altijd meer duidelijk.

Naar de roker toe staat het merk 73 gekroond.

* Deze pijpenkop is niet geglaasd.


Rondbodem pijpenkop uit de periode 1740-1750. Op de onderste derde van de kop staan twaalf lobben, die doorlopen op de steelaanzet. Om de lobben staat een contourlijn. Boven de lobben zijn vensters gegraveerd. De bovenzijde van de vensters volgt niet, zoals gebruikelijk, de vorm van de lob, maar splitst zich in twee bogen, alsof de bovenzijde naar binnen is geklapt. In het midden, boven deze bogen staat steeds een punt.

In de vensters staan alternerend een jakobsschelp en het wapen van Gouda. Naar de roker toe staat een (versleten) Tudorroos in het venster. Naar de roker toe staat het merk fruitben.


Rondbodem pijpenkop uit de periode 1740-1750. Op de onderste derde van de kop staan twaalf lobben, die doorlopen op de steelaanzet. Om de lobben staat een contourlijn. Boven de lobben zijn vensters gegraveerd met alternerende Franse lelies en zevenstippige Tudorrozen. Op de persnaden staat een Tudorroos in het venster. Boven elke lobbenscheiding staat een decoratieve grote stip, die gezien de vormzwakte ook een bloem geweest kan zijn, maar door slijtage is verwaterd. Op de linkerzijde staat boven de vensters, tussen twee stippen, het wapen van Gouda gegraveerd.

Naar de roker toe staat het merk fruitben.


Rondbodem pijpenkop uit de periode 1740-1750. Op de onderste derde van de kop staan twaalf lobben, die doorlopen op de steelaanzet. Om de lobben staat een contourlijn. Boven de lobben zijn vensters gegraveerd met alternerende Franse lelies en zevenstippige Tudorrozen. Op de persnaden staat een Tudorroos in het venster.  Bij deze pijpenkop zijn ze nog niet versleten en duidelijk zichtbaar. Boven elke lobbenscheiding staat een decoratieve stip. Op de linkerzijde staat boven de vensters, tussen twee stippen, het wapen van Gouda gegraveerd, waarschijnlijk als een latere toevoeging aan de vorm.

Naar de roker toe staat het merk fruitben.


Rondbodem pijpenkop uit de periode 1750-1760. Op de onderste derde van de kop staan twaalf lobben, die doorlopen op de steelaanzet. Om de lobben staat een contourlijn. Boven de lobben zijn vensters gegraveerd met alternerende Franse lelies en Britse tudorrozen (in de vorm van stippenrozen). Naar de roker toe staan vier stippen in het venster. Boven elke lobbenscheiding staat een decoratieve stip.

Naar de roker toe staat het merk fruitben.


Rondbodem pijpenkop uit de periode 1750-1760. Op de onderste derde van de kop staan twaalf lobben, die doorlopen op de steelaanzet. Om de lobben staat een contourlijn. Boven de lobben zijn vensters gegraveerd met alternerende Franse lelies en Britse tudorrozen (in de vorm van stippenrozen). De achtergronden zijn horizontaal gearceerd. Naar de roker toe staat het wapen van Gouda in een venster, maar dan met twee sterren minder (of erg slecht zichtbaar) en een verticale arcering. Boven elke lobbenscheiding staat nog een decoratieve stip.

Naar de roker toe staat het merk fruitben.

Pijpen uit Gouda die gemerkt zijn met de fruitben zijn van hoge kwaliteit en deze pijpenkop voldoet niet aan die eisen. Het is waarschijnlijker dat deze pijpenkop is gemaakt in Gorinchem of Schoonhoven en dat het merk is gekopieerd.


Langwerpige rondbodem pijpenkop uit de periode 1730-1740. Op de onderste derde van de kop staan twaalf lobben, die doorlopen op de steelaanzet. Om de lobben staat een contourlijn. Boven de lobben zijn vensters gegraveerd. De bovenzijde van de vensters volgt niet, zoals gebruikelijk, de vorm van de lob, maar splitst zich in twee bogen, alsof de bovenzijde naar binnen is geklapt. Normaal staan er versieringselementen boven de vensters, maar in dit geval zijn ze omlaag gebracht en staat op de scheiding van iedere lob een punt met een acanthusblad erboven. In de vensters staan alternerende Franse lelies en zevenstippige Tudorrozen, met een verticale gravering als achtergrond. De decoratie is netjes, maar redelijk stevig aangebracht en niet verfijnd.

Naar de roker toe staat het merk leeuw in de Hollandse tuin.


Fragment van een rondbodem pijpenkop uit de periode 1740-1760. Op de onderste derde van de kop staan twaalf lobben, die doorlopen tot de steelaanzet. Om de lobben staat een contourlijn. Boven de lobben zijn vensters gegraveerd met een naar binnen gebogen bovenzijde. Boven de vensters, op de scheidingen, staan vazen gegraveerd. In de vensters staat een tekst met een letter per venster. De tekst luidt: VIVAT ORANIE, waarbij de laatste IE in één venster zijn gezet. Naar de roker toe staat een grote stip in het venster, tussen vivat en Oranje in. Van de roker af is het venster gevuld met een zevenstippige tudorroos. Gezien de vondstlocatie is de pijp waarschijnlijk door Frans Verzijl gemaakt, maar omdat het merk ontbreekt is dat niet met zekerheid te zeggen.