Gebeurtenissen

Sommige fantasiepijpen zijn gevormd ter ere van een gebeurtenis. Vaak gaat het om Oranjepijpen en daarom zijn die pijpen ondergebracht in hun eigen categorie. Maar een aantal specifieke, 19e eeuwse gebeurtenissen hebben hun eigen herdenkingspijp gekregen. Het zijn er niet veel, maar ze zijn daarom des te opvallender.

Nederlandse Staatsloterij, 1898

Deze fantasiepijp uit de late 19e eeuw toont een gebeurtenis, maar het was in eerste instantie niet zo duidelijk welke. Misschien heeft het op de steel gestaan, maar zonder extra informatie blijft de pijp vooral intrigerend. Aad Kleijweg heeft tijd besteed aan het raadsel en is met een logische oplossing gekomen. Hij vergeleek de mensengroep op de linkerkant van de pijpenkop met gravures uit de 19e eeuw, hield rekening met de andere elementen op de pijp en kwam tot de slotsom dat het gaat om de Nederlandse Staatsloterij. 

De Nederlandse Staatsloterij had een 18e eeuws voortraject, waarin het nog de Generaliteitsloterij werd genoemd. In 1848 krijgt het een nieuwe vorm, valt voortaan geheel onder de minister van Financiën en wordt Nederlandse Staatsloterij genoemd. Een herdenking waard.De pijpenkop heeft onder de mensengroep op de linkerkant een afbeelding van zakken geld en loten. Op de zakken geld staat ‘1000’ en ‘100’ en op de loten staan lotnummers. Op de andere kant staat Fortuna afgebeeld, de godin van geluk. Alles bij elkaar een duidelijk verhaal. 

De vorm van de pijpenkop is die van een fantasiepijp uit het laatste kwart van de 19e eeuw. Ik denk dus niet dat de pijp in 1848 is uitgegeven, maar 50 jaar later, ter herdenking van 50 jaar Nederlandse Staatsloterij. Het is een manier van herdenken die je regelmatig terug ziet op pijpen uit de 18e en 19e eeuw. De pijp is daarmee in 1898 voor het eerst op de markt verschenen.