Kwaliteitsverschil

Al vanaf het opkomen van de eerste pijpmakerijen in de 17e eeuw worden er verschillende typen pijp op de markt gebracht. Een belangrijk verschil in dat aanbod is dat de keuze wordt geboden tussen een goedkope of een duurdere pijp.

In eerste instantie bepaalt de steellengte van een pijp het genot van het roken. Rook die goed is afgekoeld en vermengd met extra lucht smaakt prettiger. Tegelijkertijd maakt een lange steel de pijp minder praktisch; de roker kan er beter bij gaan zitten en andere bezigheden laten. Pijpen met een lange steel maken, tenslotte, vraagt meer vakmanschap van een pijpenmaker. De duurdere categorie pijpen hebben een lange steel. Vanwege het daarvoor aanwezige vakmanschap was deze groep pijpen voor een maker de moeite om een merk op te zetten. 

Om het verschil in kwaliteit verder te onderstrepen en het prijsverschil acceptabeler te maken werden de pijpen met een lange steel beter afgewerkt. Er werd meer aandacht besteed aan de radering om de ketelopening en het oppervlak van de pijp werd geglaasd. De pijpen werden zichtbaar 'beter'. 

De goedkope groep pijpen, die relatief snel en eenvoudig te vervaardigen waren, worden aangeduid met groffe pijpen. Hoewel ze in grote hoeveelheden zijn verkocht, waren ze toch de minst interessante groep voor een pijpenmaker.

De winst en de eer viel te behalen met de pijpen van hoge kwaliteit, de fijne pijpen. Aan deze groep werd speciale zorg en aandacht besteed. Behalve dat ze mooi werd afgewerkt en bijna altijd een merk droeg, had ze nog een (ook nu weer belangrijk) kenmerk. De vormontwikkeling naar de modernere en nieuwe typen vond plaats in deze categorie.  

Voor de determinatie van kleipijpen heeft dit consequenties. De opgestelde vormontwikkeling en de daar aan gekoppelde datering heeft de vroegst voorkomende voorkomende pijpen van een type als uitgangspunt. De groffe pijp als groep stond op de tweede plaats en krijgt soms pas jaren later dezelfde vorm als zijn betere tegenhanger. Er is sprake van overlapping in plaats van het gelijk opgaan. 

Omdat merken op pijpen in veel gevallen gebruikt kunnen worden als een extra dateringsmiddel, is de fijne pijp ook hierdoor geschikter voor determinatie.