Amsterdamse merken


Don Duco beschrijft eind jaren '70 van de vorige eeuw al vondstcomplexen van Amsterdamse pijpen en doet in die periode al onderzoek naar de pijpenmakers van de stad. Behalve een inmiddels gedateerde (en dan doel ik niet op het onderzoek) syllabus van zijn hand zijn er veel losse artikelen verschenen, maar een echt handwerk over de Amsterdamse pijpen is nooit van de grond gekomen.


In Amsterdam zijn pijpen gemaakt tussen 1610 en 1710. Zeker in het begin van de 17e eeuw had Amsterdam een sterke positie als pijpenmakerscentrum en er werd een wekelijkse pijpenmarkt gehouden. In de tweede helft van de 17e eeuw neemt Gouda die rol over en verdwijnt de Amsterdamse productie, net als in veel andere Nederlandse steden.

De onderstaande merken zijn afkomstig uit:

Don Duco, 1975, Pijpelijntjes, 1e jaargang nr. 2, Amsterdam

Ron de Haan en Wiard Krook, 1988, de kleipijp als bodemvondst, hoofdstuk Amsterdam, Weesp


Dubbelconische pijpenkoppen zonder merk, van een vindplaats bij Amsterdam. De vorm, met een vrij uitgesproken dubbelconische knik, is Amsterdams.


Amsterdamse merken, 1610-1710:

Beeldmerken: roos, roos gekroond, lelie in ruit, vier lelies in ruit, kruisbloem, geometrisch, rad

1 letter: geen

2 letters: EA, EA roos gekroond, IA roos, IA roos gekroond, WA, WA roos gekroond, AB, EB, BC, BC gekroond, BC in roos, BC voetboog, IC, SC gekroond, SC roos gekroond, ID, TF in kroon, BG, BH, IH roos gekroond, SH, WH, WH roos gekroond, AI lelie gekroond, HI, II, II roos gekroond, II kruis, PI, WI, IK, TL roos, IM, IM monogram, SM, TM monogram, TM roos gekroond, TM lelie, TM leeuw, TN gekroond, WO, CP roos gekroond, IP roos gekroond, RP, RP gekroond, WP, TR, AS gekroond, HS, IS, MS, PS leeuw gekroond, WS, WS roos gekroond, xT roos gekroond, HW, HW monogram, IW, RW monogram, SW, TW monogram

3 letters: SIM monogram, MPS, MTS, HIW monogram, SIW


Foto's:
Beeldmerken:

Afgebeeld zijn: roos, roos gekroond, vier lelies vanuit één punt, vier lelies geometrisch, vier lelies intaglio gezet.

Een opvallend kenmerk van veel Amsterdamse roosmerken zijn de hartvormige bladeren en een lijnvormige omlijsting van deze bladeren.


Twee letters:

EA

IA, IA met gekroonde roos

AB

BC en BC gekroond. De laatste twee zijn gevonden in het centrum van Gouda.

IC

SC

ID

TF

BH monogram

SH

WH

IK

IM monogram

SM

TM

TM monogram

RP (gekroond)

WP (gekroond)

IS

MS (SM omgekeerd?)

WS

HW monogram

RW *Koppen zijn erg verschillend.

TW monogram


Drie letters:

Afgebeeld: SIM monogram

MTS

HIW