1718-1831, 1865-1897
Voorstelling: brede, lage mand met een verticale arcering, of spijlen. Over de mand loopt in de eerste fase een diagonale lijn, van linksboven naar rechtsonder. Aan de bovenzijde zit links en rechts een handvat. Boven de turfmand staat een kroon. De officiële (oorspronkelijke) naam is turfben. Veel modellen met dit merk zijn erg specialistisch in verhouding tot normale pijpen uit dezelfde periode. Ze zijn korter van hoogte en hebben extra dunne stelen.
Het merk is tussen 1831 en 1865 niet in gebruik geweest.
1718-1740 *In deze fase nog met diagonale lijn door de mand.
1730-1750 *Zelfs standaardmodellen lijken net iets korter
1750-1775
1775-1800
1800-1831 *Nog steeds is de pijpenkop wat korter van vorm.
1865-1897
Rondbodem model
1700-1740 *De basisvorm van de kop is trechtervormig.
1730-1750 (Vanaf 1740 met bijmerk)
1750-1775 *Het bijmerk is met een apart stempel op de kop geplaatst. (Jan Houtam, 1733-1786 (Lit. 2))
1775-1800
1800-1825
Het rondbodem model wordt door makers met het merk turfmand al vrij vroeg (Tussen 1720 en 1740) aangeboden, samen met modellen die wat korter zijn dan standaard. De stelen zijn ragfijn. Het aanbod van de makers met het merk turfmand is daarmee steeds specialistisch van signatuur.
Korte modellen
1730-1750 Ovaalvormige modellen, halve hoogte en driekwart hoogte.
1750-1775 Ovaalvormige modellen, halve hoogte en driekwart hoogte.
1775-1800 Ovaalvormige modellen, halve hoogte en driekwart hoogte.
1800-1850 Ovaalvormige modellen, driekwart hoogte
Stort turfmand 1750-1775 uit het centrum van Gouda
In een fabrieksstort uit de periode 1750-1775, zaten drie vooral korte modellen met een ragfijne steel. De naam van de maker stond in rolstempels op de steel (OUTAM). Het gaat om de Goudse pijpenmaker Jan Houtam, 1733-1786 (Lit. 2). De modellen staan hieronder afgebeeld.
Naast het merk van Houtam, de turfmand, waren er ook pijpen bij met een gelijk uiterlijk aan de onderstaande modellen, maar dan gemerkt met duif gekroond en D gekroond. Hieruit kun je concluderen dat Houtam ook in opdracht van andere pijpenmakers zijn speciale modellen maakte. Omdat deze pijpen een speciaal uiterlijk hadden, had niet elke pijpenmaker dit soort mallen of kennis om deze pijpen te maken in huis. Door opdrachten uit te besteden konden ze toch de gevraagde pijpen leveren.
De andere merken op de pijpen van Houtam: duif gekroond en D gekroond.
